Decubitus zijn wonden die ontstaan bij mensen die langdurig in dezelfde houding liggen of zitten.
Decubitus komt voor in 4 categorieën;
Categorie 1
Niet-wegdrukbare roodheid van de intacte huid
Categorie 2
Oppervlakkig huiddefect van de opperhuid (epidemis), al dan niet met aantasting van de huidlaag daaronder (lederhuid, of demis).
Categorie 3
Huiddefect met schade of necrose van huid en onderhuids weefsel (subcutis).
Categorie 4
Uitgebreide weefselschade of weefselversterft (necrose) aan spieren, botweefsel of ondersteunende weefsels.
Oorzaken
Onder normale omstandigheden zal bij aanhoudende druk op de weefsels, dankzij een tekort aan zuurstof een pijnprikkel optreden. Daarom zal iemand die slaapt elk kwartier, vaak onbewust, een andere houding aannemen, iemand die lang staat vaak van standbeen veranderen, iemand die lang zit regelmatig zijn houding wijzigen.
Bij langdurig aanhoudende druk zal de doorbloeding tekortschieten en weefselnecrose ontstaan. Soms kan dit ook het geval zijn bij kortdurende hoge drukbelasting.
Het wordt versneld wanneer de bloedvaatjes door de wrijf- en schuifkrachten worden afgescheurd of afgeknikt. Vaak zijn het kleinigheden die een decubitus kunnen uitlokken. Zo kan bij een katheterslang of een plooi in het onderlaken plaatselijk een gevaarlijke drukverhoging optreden. Wanneer een patiënt rechtop in de kussens wordt gezet, moet hij worden getild en niet over de onderlaag worden geschoven. Dit ter voorkoming van onnodige schuif- en wrijfkrachten. Om diezelfde reden moet een patiënt in een rolstoel of in een bed rechtop zitten en niet onderuit kunnen zakken. De weerstand tussen huid en contactlaag neemt toe in vochtige ruimten. De kans op beschadigende schuif- en wrijfkrachten wordt hierdoor vergroot. Er moet daarom voor voldoende ventilatie bij transpireren (koorts of hoge omgevingstemperatuur) worden gezorgd. Wanneer de vochtigheid het gevolg is van incontinentie van de patiënt, neemt het decubitusrisico extra toe, omdat de huid door de inwerking van de urine extra kwetsbaar wordt voor mechanische beschadiging en infectie. Het risico wordt nog groter als de patiënt incontinent is voor urine èn faeces.
Voorkomen
Als het lichaam regelmatig van houding verandert, is decubitus in een groot aantal gevallen te voorkomen. Door ervoor te zorgen dat de persoon in een goede voedingstoestand is en er zo min mogelijk schuifkracht of drukverhogende verhogende factoren op het weefsel in kunnen werken. Het is belangrijk om te zorgen voor een schone droge onderlaag. Het is essentieel om van houding te veranderen.
Maatregelen
Er zijn diverse maatregelen bij een verhoogd risico op decubitus. Zo is een goed matras bij het liggen erg belangrijk. Een anti-decubitus matras biedt een hoog comfort. Door de geprofileerde bovenlaag en de hoge kwaliteit van het toegepaste schuim wordt een gelijkmatige gewichtsverdeling van het lichaam bereikt. Hierdoor worden doorligplekken voorkomen.
Een bed met de juiste instelmogelijkheden biedt meer comfort. Dankzij de instelmogelijkheden zijn er verschillende houdingen mogelijk. Dit verkleint de kans op decubitus. Een stoel met verstelmogelijkheden om van houding te wisselen geeft ook meer comfort. Door de mogelijkheid om van houding te wisselen, wordt de kans op drukplekken minder.